Zile Kalesi

 
Zile Kalesi (Zile) Tokat ili Zile ilçesinin merkezinde bir höyük üzerinde bulunan bu kale, Zile Ovası’na hâkim bir konumdadır Günümüzde kale içerisinde çevreye dağılmış durumda Roma ve Bizans dönemine ait mimari parçalar ve kitabeler bulunmaktadır Bunlara dayanılarak kalenin Roma döneminde MSIyüzyılda yapıldığı sanılmaktadır Bundan önce Seleukoslu Mithriadates’in burada bir şato yaptırdığı, bu şatonun yeraltı geçitleri ve askeri amaçlı yapılar olduğu bazı kaynaklarda yazılıdır
            Kalenin h737 (1336) tarihli bir kitabeden; Ertena Beyi Alâeddin Bey zamanında onarıldığı ve buraya bazı ekler ile bir de zaviye yapıldığı anlaşılmaktadır
           Kale kesme ve moloz taştan yapılmış, duvarları yuvarlak burçlar ile güçlendirilmiştir Ziya Paşa 1875 yılında buraya geldiğinde kale içerisinde askerlik şubesi ve bir de okul yaptırmıştır Ayrıca kalenin yuvarlak kemerli bir niş içerisindeki yine yuvarlak kemerli kapısının bulunduğu yerdeki kuleyi Saat Kulesine dönüştürmüştür

 Ertena beyi (?-Kayseri 1380).
 Ertena beyi Mehmed Beyin oğlu. Babasının devlet ileri gelenleri tarafından öldürülmesi üzerine, onun yerine geçti (1365); fakat ihtilâlcilerin tesirinde kaldığı için ülkesinde düzeni sağlayamadı. Bu karışıklık ölümüne kadar sürdü.