TARİHİ VE KÜLTÜRÜ
ZİLE KALESİ
ULU CAMİ
BALLICA MAĞARASI
HİSAR KALE
MAŞAT HÖYÜK
ŞEYH MUSA FAKİH TÜRBESİ
İMAM MELİKİDDİN TÜRBESİ
ANZAVUR MAĞARALARI
YENİ HAMAM
ÇİFTE HAMAM
BOYACI HASAN AĞA CAMİ
ELBAŞOĞLU CAMİ
HACI BOZ KÖPRÜSÜ
KURU ÇAY MANASTIR HARABELERİ
KOÇ TAŞI
ZİLE'NİN TARİHİ VE SOSYAL KÜLTÜRÜ
Buram Buram Anadolu Kokan Zile Hititler Dönemi'nde önemli birer yerleşim yeri olan Tapigga (Maşathöyük) ve Anziliya (Zile Höyüğü), M.Ö. 15. yüzyıldan sonra Hititler'in en büyük düşmanlarından Kaşkalar'ın birçok saldırısına uğradı. M.Ö. 8. yüzyılda Frigler'in yönetimine giren yöre, M.Ö. 7. yüzyılda Kimmerler tarafından yağmalandı. Ardından M.Ö. 6. yüzyılda Persler'in, M.Ö. 4. yüzyılda da Makedonlar'ın denetimine girdi. M.Ö. 3. yüzyılda Pontus Krallığı'na bağlandı ve M.Ö. 66'da Romalılar'ın eline geçti. II. Pharnakes, M.Ö. 47'de Sezar'ın karısının adı verilen Zela şehrinde (bugün Zile) yapılan ve kısa süren bir savaşta Julius Caesar tarafından yenilgiye uğratıldı ve Zile Kalesi içerisindeki dikili taşa şu önemli sözler kazıldı.
"Veni, Vidi, Vici - Geldim, Gördüm, Yendim".
ROMA ÇAĞLARINDA ZİLE AKROPOLÜ (ersal yavi 65X85)
11. yüzyıl başlarında Bizans'ın Armeniakon Theması'nın sınırları içerisinde yer alan yöreye aynı yüzyılın ikinci yarısında Türkmenler gelmeye başladı. Danişmendliler'in ve Anadolu Selçukluları'nın egemenliği altında kalan yöre, 13. yüzyıl ortalarında Baba İshak Ayaklanması'ndan etkilendi. İlhanlılar'ın denetimi altındayken Moğol valileri tarafından yağmalandı.
Eretna Beyliği, Kadı Burhaneddin Devleti ve Akkoyunlular tarafından yönetildikten sonra
Osmanlılar'ın eline geçti. Ankara Savaşı'nı (1402) kazanan Timur'un kısa süreli denetiminin ardından
1413'te yeniden Osmanlı topraklarına katıldı. Celali Ayaklanmaları'ndan büyük ölçüde etkilendi.
19. yüzyıl sonlarında Sivas vilâyetinin Tokat Sancağı'na bağlı bir kaza olarak yönetiliyordu.
ZİLE MAŞAT HÖYÜKTE AŞAĞI ŞEHİR TEMELLERİ
BÜYÜK SARAYIN ÇEVRESİNDEKİ TERASLARDAN AŞAĞIDOĞRU YAYILAN ŞEHRİN KAZI ÇALIŞMALARI 1978 YILINDA BAŞLAMIŞTIR. SARAYINKUZEY, BATI VE GÜNEYDOĞU YÖNLERİNDE YAPILAN KAZILARDA HİTİT VE FİRİGLERE AİT 5 YAPI KATI ORTAYA ÇIKARILMIŞTIR. ÇEŞİTLİ ZAMANLARDA GEÇİRDİĞİ SAVAŞ VE ŞİDDETLİ YANGINLARLAYIKILIP, YENİDEN İNŞA EDİLEN TİPİK HİTİT MİMARİ ÖZELLİKLERİNİ YANSITMAKTADIR.ŞEHİR ÇEVRESİNİN SURLARLA ÇEVRİLİ OLUP OLMADIĞI HENÜZ ANLAŞILAMAMIŞTIR
